ในทรรศนะของข้าพเจ้า 90 พุทธศาสมิใช่ศาสนา

พุทธศาสตร์ไม่ใช่ศาสนา แต่เป็นเพียงปรัชญาแห่งธรรมชาติ   ครับผมไม่ได้พูดผิด แต่คิดแล้วคิดอีกว่าใช่แน่นอน พุทธศาสตร์มาจากคำ ๒ คำ คือ พุทธิ ที่แปลว่า ปัญญา  และ ศาสตร์ ที่แปลว่า ระบบความรู้  รวมแล้วหมายความว่า “ระบบความรู้ด้านปัญญา”

หรือแม้แต่คำว่า พุทธศาสนา ก็เช่นเดียวกัน พุทธิ แปลว่า ปัญญา  และ ศาสน์ แปลว่า คำสั่งสอน, ความเชื่อ  รวมแล้วหมายความว่า “คำสั่งสอนว่าด้วยปัญญา” หรือ “ความเชื่อเรื่องปัญญา”

หรือจะเปลี่ยนคำต้นจาก พุทธิ เป็น พุทธ (พุด-ทะ) ซึ่งมีความหมายว่า ผู้ตรัสรู้ อันหมายถึงองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ความหมายก็ยังคงแปลว่า “คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า” ซึ่งแปลความหมายอีกทีได้ว่า “คำสั่งสอนเรื่องปัญญา” เพราะคำสอนของพระพุทธเจ้าท่านทรงเน้นเรื่อง สติ และ ปัญญา


ที่กลายเป็นศาสนาเพราะคำนี้แปลว่า “ลัทธิความเชื่อ” แต่คนเรานำความหมายที่ว่า “ลัทธิ” แยกออกมาต่างหาก ทำให้ปัจจุบัน ศาสนา และ ลัทธิ เป็นคนละอันกัน ซึ่งความเป็นจริงแล้ว “คือสิ่งเดียวกัน”

ผมวิเคราะห์ง่ายๆ เรื่องศาสนา และลัทธิปรัชญา โดยยึด ๓ สิ่งที่ศาสนาต้องมี คือ พระเจ้า, คำสอน หรือความเชื่อ, และพิธีกรรม   ซึ่งศาสนาพุทธไม่มีพระเจ้า พระสมณะโคดมเป็นเพียงผู้ตรัสรู้ (บอกกล่าวความรู้) หรือใช้ภาษาชาวบ้านเรียกท่านเป็น “ครู” ได้เช่นเดียวกัน  กล่าวคือท่านก็เหมือนกับ ขงจื้อ, เม้งจื้อ, หรือนักปรัชญาหลายๆ คน ที่มีความรู้ และเผยแพร่ความรู้เหล่านั้นไปสู่คนทั่วๆ ไป

แต่เรายังคงยึดติดพุทธศาสตร์อยู่กับศาสนา อาจจะเข้าใจว่าพระพุทธเจ้าเป็นดั่งสมมุติเทพ...


จะว่าไปแล้วในพุทธกาลนั้น มีพิธีกรรมหรือไม่?  ผมว่าไม่นะ แม้ในพุทธประวัติจะมีพิธีกรรมหลายอย่าง เช่นการเดินประทักษิณ ฯลฯ เป็นต้น แต่นั่นก็เป็นพิธีกรรมของศาสนาพราหมณ์ เท่าที่ผมอ่านพบ พระพุทธเจ้าท่านก็ไม่ได้กำหนดพิธีกรรมอันใด แม้แต่การอุปสมบท หรือบรรพชา เพราะท่านใช้วิธี “เอหิภิกขุอุปสัมปทา” อันเป็นการบวชด้วยวาจาคล้ายการชักชวน โดยองค์พระพุทธเจ้าท่านทรงเปล่งวาจาว่า “จงมาเป็นภิกษุเถิด...” ไม่ได้มีพิธีกรรมอันใดมากมาย


ลองคิดเล่นๆ นะ ถ้าเดิมทีพระพุทธเจ้าท่านเป็นชาวยิวละ เมื่อท่านตรัสรู้ท่านคงจะกล่าวอ้อนวอนต่อพระเจ้าเช่นกัน หรือท่านอาจจะไม่มีพิธีกรรมอันใด เพราะฐานความเชื่อเดิมก็ไม่ได้มีพิธีกรรมอะไรมากมายนัก


ดังที่ผมว่ามาแล้วนั้น เป็นเพียงแค่ความคิดของผมนะ ถูกผิดเช่นไรผมไม่ทราบแน่ชัด เพราะต่างคนต่างความคิด
แต่แก่นแท้ของพุทธศาสตร์คือ “ละได้เสียอะหัง และมะนัง เราก็พบแล้วซึ่งนิพพาน”

ปัจฉิมลิขิต : อะหัง แปลว่า ตัวเรา, ของเรา  มะนัง แปลว่า ตัวเขา, ของเขา