Review : Spirited Away หนังอเนมิชั่นญี่ปุ่นที่ประสบความสำเร็จที่สุดตลอดกาล

หากมองลองย้อนกลับไป สิ่งๆหนึ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตเรานั้น ครอบครัวเป็นสิ่งสำคัญที่สุด และหนังเรื่องนี้ชี้ให้เห็นว่าเป้าหมายของชีวิตนั้นสิ่งที่สำคัญที่สุดนั้นมิใช่เพียงครอบครัวเพียงอย่างเดียวแต่ยังมีมิตรภาพ ความรัก ความหวัง ซึ่งหนังเรื่องนี้มีครบรสต่อความต้องการของผู้ชม รวมทั้งเป็นหนังอเนมิชั่นญี่ปุ่นที่ทำรายได้สูงสุดตลอดกาลของประเทศญี่ปุ่น ชนิดเรียกว่า ถล่มหนังรักสุดคลาสสิคอย่าง ไททานิค ไปอย่างราบคาบ แม้ปัจจุบันก็ยังไม่มีหนังญี่ปุ่นเรื่องไหนหรือการ์ตูนเรื่องไหนสามารถล้มสถิติได้

รางวัลที่ได้

รางวัล Best Animated Feature (ฮายาโอะ มิยะซะกิ) จากเวทีรางวัลออสการ์ ครั้งที่ 75
รางวัล Annie Awards ปี 2003
รางวัล Outstanding Achievement in an Animated Theatrical Feature
รางวัล Outstanding Direction in an Animated Feature Production (ฮายาโอะ มิยะซะกิ )
รางวัล Outstanding Music in an Animated Feature Production (โจ ฮิไซชิ)
รางวัล Outstanding Writing in an Animated Feature Production (ฮายาโอะ มิยะซะกิ )
รางวัล Golden Bear (ฮายาโอะ มิยะซะกิ) จาก Berlin International Film Festival ปี 2002
รางวัล Best Film (ฮายาโอะ มิยะซะกิ) จาก Blue Ribbon Awards ปี 2002
รางวัล Special Commendation จาก Boston Society of Film Critics Awards ปี 2002
รางวัล Best Animated Feature จาก Broadcast Film Critics Association Awards ปี 2003
รางวัล Best Animated Film จาก Dallas-Fort Worth Film Critics Association Awards ปี 2003
รางวัล Best Animated Feature จาก Florida Film Critics Circle Awards ครั้งที่ 7
รางวัล Best Asian Film จาก Hong Kong Film Awards ปี 2002
รางวัล Best Film จาก Japanese Academy Awards ปี 2001
รางวัล Best Animation จาก Los Angeles Film Critics Association Awards ปี 2002
รางวัล Best Animated Feature จาก National Board of Review Awards ปี 2002
รางวัล Best Animated Film จาก New York Film Critics Circle Awards ปี 2002
รางวัล Best Animated Feature จาก Online Film Critics Society Awards ครั้งที่ 6
รางวัล Audience Award; Best Narrative Feature (ฮายาโอะ มิยะซะกิ) จากซานฟรานซิสโก อินเตอร์เนชั่นแนลฟิล์มเฟสติวอล ปี 2002
รางวัล Best Motion Picture, Animated or Mixed Media จาก Satellite Awards ปี 2003
รางวัล Best Animated Film จากแซทเทิร์นอะวอร์ดส ปี 2003
Spirited Away เป็นภาพยนตร์อะนิเมะเรื่องแรกที่คว้ารางวัลออสการ์ นอกจากนี้ ยังเป็นแอนิเมชันเรื่องแรกที่คว้ารางวัลโกลเดนแบร์ ในเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติเบอร์ลิน



เนื้อเรื่อง มีการสปอยล์ 

ชิฮิโระ โอะงิโนะ (Chihiro Ogino) เด็กหญิงวัยสิบปี ย้ายบ้านไปกับบิดามารดาอย่างเสียมิได้ ขณะขับรถยนต์ไปเมืองใหม่ พวกเขาหลงทาง และพบสวนสนุกร้าง บิดาของชิฮิโระออกสำรวจทั่วบริเวณ ขณะที่มารดาและชิฮิโระติดตามไปอย่างตะขิดตะขวงใจ ใจกลางสวนสนุกนั้น พวกเขาพบแผงลอยอาหารกำลังสุกส่งกลิ่นชวนรับประทาน ปราศจากทั้งคนขายและลูกค้า บิดามารดาชิฮิโระจึงนั่งลงบริโภค แต่ชิฮิโระไม่เห็นด้วยและเดินไปชมดูรอบ ๆ แทน เธอพบโรงอาบน้ำหลังมหึมา ทันใดนั้น เด็กชายคนหนึ่งโผเข้าหาเธอ และเตือนเธอให้เร่งกลับไปก่อนตะวันลับฟ้า เมื่อชิฮิโระวิ่งกลับไปยังแผงลอย เธอพบว่าบิดามารดากลายเป็นสุกรเสียแล้ว และเริ่มปรากฏภูตผีปิศาจเดินขวักไขว่ในสวนสนุกนั้น



ด้วยความตกใจ ชิฮิโระวิ่งหนีไปจนพบแม่น้ำสายใหญ่ และทรุดลงร้องไห้ ณ ที่นั้น เด็กชายคนดังกล่าวเข้ามาพบเธออีก และแจ้งชื่อว่า ฮะกุ (Haku) เขาบอกว่า เขารู้ชื่อเธอ เพราะเขารู้จักเธอมาตั้งแต่เธอยังเด็กแล้ว เขาเผยว่า ครอบครัวของเธอกำลังอยู่ในโลกของภูต โดยบิดามารดาของเธอรับประทานอาหารของภูตเข้า จึงกลายร่างเป็นสุกร จากนั้น เขานำพาเธอไปยังโรงอาบน้ำ แล้วบอกให้เธอไปพบ คะมะจี  ชายแก่ผู้มีหกแขนและเป็นพนักงานต้มน้ำ เพื่อของานทำ เพราะในท้องที่นี้ คนว่างงานจะถูก ยุบาบะ แม่มดผู้เป็นเจ้าของโรงอาบน้ำ สาปให้เป็นสัตว์ไว้ใช้งานแทน ดุจเดียวกับที่ยามนี้บิดามารดาของเธอถูกยุบาบะกักไว้ในคอก
ชิฮิโระพบคะมะจีที่ห้องต้มน้ำ คะมะจีฝากฝังเธอกับ ริง (Rin) หญิงคนงาน เพื่อให้ริงพาเธอไปพบยุบาบะ แล้วทำสัญญาจ้างแรงงานกัน เมื่อแรก ยุบาบะไม่ตกลงด้วย แต่ที่สุดก็ยินยอม โดยมีเงื่อนไขว่า เธอต้องเปลี่ยนชื่อเป็น เซ็ง (ญี่ปุ่น: ตัดมาจาก ; (ชิฮิโระ)) ภายหลัง ฮะกุบอกชิฮิโระว่า ยุบาบะควบคุมทาสโดยทำให้ทาสลืมชื่อที่แท้จริงของตน ต่อเมื่อทาสลืมอดีตสนิทแล้ว ก็จะติดอยู่ในโลกของภูตชั่วนิรันดร์ เช่นเดียวกับเขาที่กลายเป็นทาสของยุบาบะ เพราะลืมชื่อจริงของตนไปแล้ว จำได้แต่ว่า บางส่วนของชื่อคือ ฮะกุ



ระหว่างทำงานที่โรงอาบน้ำในฐานะเป็นผู้ช่วยของริงนั้น ชิฮิโระได้พบภูตผีปิศาจมากมาย ครั้งหนึ่ง เธอพบเจอผีตนหนึ่งสวมหน้ากากยืนตากฝนอยู่นอกอาคาร จึงเปิดประตูให้มันเข้ามาหลบฝน ต่อมา ภูตตนหนึ่ง มีร่างกายอันแล้วไปด้วยสิ่งโสโครกส่งกลิ่นคละคลุ้ง จนทุกคนเรียกว่า ภูตเหม็นฉึ่ง (stinky spirit) เข้าใช้บริการโรงอาบน้ำ ชาวโรงอาบน้ำรังเกียจมัน และไม่กล้าให้บริการ ยุบาบะจึงให้ชิฮิโระรับผิดชอบ ชิฮิโระทำความสะอาดภูตตนนี้จนเกลี้ยงเกลา แล้วพบว่า ที่จริงแล้วมันคือผีเสื้อน้ำ (river spirit) ผู้เลื่องชื่อ มันพอใจที่เธอฟื้นฟูสุขอนามัยให้ และมอบ "ลูกกลอนอาเจียน" (emetic dumpling) ให้เป็นการตอบแทน



ต่อมา ชิฮิโระทราบว่าฮะกุเป็นมังกร และพบเขาถูกฝูงนกพยนต์ (shikigami) ไล่ล่าทำร้าย ยุบาบะสั่งให้ฮะกุไปขโมยตราประจำตัวของ เซะนีบะ  น้องสาวฝาแฝดของตน เซะนีบะจึงปลุกเสกนกพยนต์เข้าโจมตี และติดตามมาถึงโรงอาบน้ำ เซะนีบะเปลี่ยนโบ )ทารกร่างมโหฬารซึ่งเป็นบุตรของยุบาบะ ให้เป็นหนู และเปลี่ยนอีกาของยุบาบะให้เป็นนกกระจิบ แล้วเรียกให้ฮะกุส่งตราคืนมา โดยกล่าวว่า ใครที่ลักตราของนางมา จะต้องคำสาปให้มีอันเป็นไป
ชิฮิโระเข้าช่วยเหลือฮะกุที่บาดเจ็บไว้ และพากันร่วงหล่นลงสู่ห้องต้มน้ำ คะมะจี พนักงานต้มน้ำ ช่วยพยาบาลฮะกุ และชิฮิโระให้ฮะกุบริโภคลูกกลอนอาเจียนครึ่งลูก เพื่อให้สำรอกตราของเซะนีบะที่ฮะกุกลืนเข้าไประหว่างขโมยออกมา ฮะกุรากตรานั้นออกมาพร้อมกับทากสีดำตัวหนึ่ง ชิฮิโระจึงกระทืบทากดังกล่าวจนแหลกลาญ และกล่าวว่า จะนำตราไปคืนให้แก่เซะนีบะ เพื่อขอให้เซะนีบะถอนคำสาปให้ฮะกุ คะมะจีมอบตั๋วรถไฟไปสู่ที่พำนักของเซะนีบะให้ โบซึ่งอยู่ในร่างหนูขอติดตามเธอไปด้วย



เวลานั้นเอง ผีสวมหน้ากากที่ชิฮิโระเคยเรียกให้เข้ามาหลบฝนข้างในและซาบซึ้งน้ำใจของเธอได้ปรากฏตัวขึ้นเพื่อขอใช้บริการโรงอาบน้ำ มันกลืนคนงานคนหนึ่งลงท้องเพื่ออาศัยเสียงเขาพูด แล้วเรียกคนงานอื่น ๆ ให้ปรนเปรอมันด้วยอาหารจำนวนมาก แลกกลับทองคำจำนวนมาก มันบริโภคอาหารไม่หยุดหย่อนจนร่างกายพองโตอักโข และเริ่มกลืนกินคนงานด้วย ยุบาบะทราบเรื่องจึงเข้าระงับเหตุ นางพบว่าผีตนนี้คือ "ผีไร้หน้า" (No-Face) ที่เคยหมายหัวไว้ว่าห้ามเข้าใช้บริการ นางใช้อาคมต่อกรกับมัน แต่กลับทำให้มันรากท่วมนาง และพลุ่งพล่านอาละวาดทั่ว ชิฮิโระจึงโยนลูกกลอนอาเจียนครึ่งที่เหลือให้มันกิน มันสำรอกทุกคนและทุกสิ่งจนสิ้น และกลับคืนสู่สภาพเดิมที่เป็นมิตร ผีไร้หน้าบอกชิฮิโระว่า มันเพียงต้องการเพื่อน เพราะมันไร้บ้านไร้ครอบครัว และขอติดตามชิฮิโระไปที่พำนักของเซะนีบะด้วย



ชิฮิโระและคณะนั่งรถไฟไปถึงบ้านของเซะนีบะ พวกเขาพบว่า แม้เป็นน้องสาวของยุบาบะ แต่เซะนีบะมีจิตใจงาม นางต้อนรับพวกเขาอย่างดี และแถลงไขว่า ฮะกุเป็นมังกรที่ต้องการเรียนเวทมนตร์ จึงสมัครไปอยู่กับยุบาบะ แต่ถูกยุบาบะใช้เล่ห์กลทำให้ลืมชื่อและตกเป็นทาสไป เซะนีบะบอกด้วยว่า คำสาปที่ผนึกไว้กับตรานั้นถูกทำลายลงแล้วด้วยความรักที่ชิฮิโระมีต่อฮะกุ ส่วนทากที่ชิฮิโระกระทืบแหลกไปนั้นเป็นคุณไสยที่ยุบาบะใช้ผูกมัดฮะกุไว้เป็นทาส เป็นเหตุให้ระหว่างนั้นฮะกุฟื้นคืนสติ เขาพบว่า ยุบาบะโมโหโกรธาเป็นอันมากที่โรงอาบน้ำพัง ซ้ำชิฮิโระยังหายไปอีก จึงสั่งให้เอาสุกรบิดามารดาของชิฮิโระไปปรุงเป็นอาหารเย็น เขาเข้าขัดขวางโดยแจ้งยุบาบะว่า ได้สังเกตหรือไม่ว่าของรักของหวงของนางหายไป ยุบาบะจึงสังเกตได้ว่า โบ ลูกรัก หายไป ฮะกุบอกนางว่า โบไปพบเซะนีบะกับชิฮิโระ และเสนอว่า ถ้าเขานำพาโบกลับมาให้นาง ขอให้นางปลดปล่อยชิฮิโละพร้อมครอบครัวเป็นไท นางยินดี แต่เน้นย้ำว่า สัญญาระหว่างนางกับชิฮิโระจะสิ้นสุดลงต่อเมื่อชิฮิโระผ่านการทดสอบประการหนึ่ง ฮะกุจึงกลับร่างเป็นมังกรโผไปรับชิฮิโระและคณะ ส่วนผีไร้หน้านั้นชอบใจจะอยู่กับเซะนีบะ
ระหว่างที่ขี่หลังมังกรฮะกุกลับโรงอาบน้ำนั้น ชิฮิโระนึกถึงถ้อยคำของฮะกุที่ว่า เขาเคยพบเจอเธอเมื่อเธอยังเล็ก แล้วหวนระลึกได้ว่า เมื่อเด็กเธอเคยตกแม่น้ำโคะฮะกุขณะก้มลงเก็บรองเท้า และฮะกุเป็นเทพารักษ์แม่น้ำโคะฮะกุที่ช่วยเธอไว้ ฮะกุจึงจดจำได้ว่า ชื่อจริงของตนคือ "แม่น้ำโคะฮะกุ" และเป็นผลให้ฮะกุเป็นอิสระจากยุบาบะ ฮะกุพาโบมาคืนให้แก่ยุบาบะ ยุบาบะทดสอบชิฮิโระโดยให้เธอตอบว่า สุกรตัวใดในฝูงที่อยู่เบื้องหน้าเธอนี้คือบิดามารดาของเธอ ชิฮิโระตอบได้ถูกต้องว่า บิดามารดาของตนมิได้อยู่ท่ามกลางสุกรเหล่านี้ สัญญาจ้างงานจึงสิ้นสุดลง ฮะกุนำพาชิฮิโระมาสู่ทางเข้าสวนสนุก และให้ "สัญญาใจ" ว่าทั้งคู่ต้องได้พบกันอีก ชิฮิโระได้พบบิดามารดาอีกครั้ง คนทั้งสองจดจำเรื่องราวในโลกของภูตมิได้เลย แล้วครอบครัวโอะงิโนะก็ละสวนสนุกกลับสู่โลกที่เคยจากมา



หนังเรื่องนี้ผลิตโดยสตูดิโอจิบลิรวมทั้งได้รับคำวิจารณ์เป็นอย่างดี แม้หนังจะเข้าตั้งแต่ปี 2001 ผมก็ยังรู้สึกว่าเป็นหนึ่งในหนังของจิบลิที่สนุกที่สุดอีกเรื่อง ไม่แพ้ สุสานหิ่งห้อย หรือ ลาปูต้า เป็นต้น

สิ่งที่น่าชื่นชมคือการ์ตูนเรื่องนี้สามารถสะท้อนเสมือนกระจกของชีวิต ด้วยการเลือกเดินทางที่จะอยู่ต่อหรือจะโดนคำสาปให้กลายเป็นหมู รวมทั้งสามารถถ่ายทอดอารมณ์ให้ผู้ชมรู้สึกเอาใจช่วยเด็กที่พ่อแม่โดนคำสาป อีกสิ่งหนึ่งที่สำคัญก็คือ การที่หนังสามารถถ่ายทอดความลึกของจิตใจตัวะครได้เป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นความรัก ความหวัง ความเสียใจ หนังมาพร้อมกับประเด็นนี้ ทำให้หนังอาจดูยากว่าหนังต้องการสื่ออะไร ทำไปเพื่ออะไร แต่หนังเรื่องนี้ส่วนใหญ่แล้วเด็กและผู้ใหญ่สามารถรับชมได้ รวมทั้งเป็นหนังที่สอนคนภายใต้หนังการ์ตูนมีมักดดนครหาว่าให้ความบันเทิงเพียงแค่เด็กเท่านั้น แต่หนังเรื่องนี้ไปได้กว่านั้นมาก ซึ่งสิ่งนี้แหละทำให้หนัง 2 ชั่วโมงกลายเป็นความสนุกและความบันเทิงได้อย่างยอดเยี่ยม



สิ่งที่พลาดไปนิดเดียวคือ ช่วงจบไคล์แม็กซ์ ผมว่าที่จริงหนัง 3 ชั่วโมง จิบลิก็สามารถทำได้นะครับ แต่หากมองย้อนกลับไป มันก็คงเป็นการทรมานผู้ชมมากไปหน่อย รวมทั้งรอบฉายก็ลดลงเรื่อยๆ แต่เมื่อถึงตอนจบผมรู้สึกว่าเรียบง่ายไปหน่อย ไม่มีการหักมุมบ้างเลย แต่แฝงนัยยะไว้ได้น่าติดตามว่าอะไรจะเกิดขึ้นต่อไป

สรุป ถ้าคุณอยากดูหนังการ์ตูนญี่ปุ่นดีๆซักเรื่อง ผมต้องขอแนะนำ แม้มันจะล้าหลัง ไปกว่า 10 ปี มาแล้ว แต่สิ่งที่หนังมีให้มันเกินมาตรฐานของหนังสมัยนี้เสียอีก รวมทั้งเป็นหนึ่งในหนังของสตูดิโอจิบลิที่ควรดูให้ได้ รวมทั้งหนังยังสอดแทรกประเด็นต่างๆ ให้เราขบคิดไปได้ตลอด ไม่น่าแปลกใจที่หนังการ์ตูนเรื่องนี้ยังครองแชมป์หนังทำเงินสูงสุดตลอดกาลของประเทศญี่ปุ่นจนถึงปัจจุบันนี้

บทภาพยนตร์        4.25/5
ตัวละคร/การแสดง        4.0/5
การดำเนินเรื่อง        4.0/5
ความแปลกใหม่        4.25/5
ความน่าดู        4.5/5
รวม        21/25 B+

ขอบคุณที่มาของรูปด้วยนะครับ หากมีคำติชมยังไงก็คอมเม้นกันได้นะครับ