ระบบ SMART Patrol ตัวช่วยในการดูแลสิ่งแวดล้อม

ศูนย์ควบคุมมาตรฐานการลาดตระเวนเชิงคุณภาพ (SMART Patrol Monitoring Center) เริ่มขึ้นตั้งแต่ในปี พ.ศ.2560 โดยกรมอุทยานแห่งชาติฯ ได้สั่งการให้พื้นที่ป่าอนุรักษ์ทุกแห่ง ทำการลาดตระเวนเชิงคุณภาพในพื้นที่อย่างเข้มงวดและต่อเนื่อง ต่อมาในปี พ.ศ.2561 จึงจัดตั้งศูนย์ควบคุมมาตรฐานการลาดตระเวนเชิงคุณภาพ ที่ชั้น 5 อาคารศูนย์ปฏิบัติการป่าไม้ และในปี พ.ศ.2563 นายธัญญา เนติธรรมกุล อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติฯ ได้สั่งการให้จัดตั้งศูนย์ฯ แห่งใหม่ บริเวณชั้น 11 อาคารสืบ นาคะเสถียร เพื่อใช้รองรับการพัฒนาและขยายผลการใช้ระบบ SMART Patrol ต่อมาเมื่อ 25 ธันวาคม 2563 นายวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เป็นประธานในพิธีเปิดศูนย์ฯ แห่งใหม่ พร้อมด้วย นายจตุพร บุรุษพัฒน์ ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม นายธัญญา เนติธรรมกุล อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช นายประกิต วงศ์ศรีวัฒนะกุล,นายสมหวัง เรืองนิวัติศัย รองอธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติฯ นายสมปอง ทองศรีเข้ม ผู้อำนวยการสำนักอนุรักษ์สัตว์ป่า ณ อาคารสืบ นาคะเสถียร กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช กทม.
SMART Patrol Monitoring Center หรือการลาดตระเวนเชิงคุณภาพ คือ ระบบการเดินลาดตระเวนในพื้นที่ป่าอนุรักษ์อย่างเป็นระบบ ให้มีศักยภาพเพิ่มขึ้นในการป้องกัน ปราบปราม และการจัดการพื้นที่ โดยนำเทคโนโลยีสารสนเทศภูมิศาสตร์ (GIS) มาใช้ เพื่อวางแผนลาดตระเวน เก็บข้อมูล วิเคราะห์ประมวลผลในมาตรฐานเดียวกันทุกที่ โดยมีจุดมุ่งหมายให้ชุดลาดตระเวนเก็บข้อมูลจากการลาดตระเวนเชิงคุณภาพนี้ เช่น
-การเก็บร่องรอยการกระทำความผิดด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
-การทำไม้
-การล่าสัตว์ เก็บหาของป่า และปัจจัยทางระบบนิเวศต่างๆ นำมาผสานกับเทคโนโลยี เพื่อระงับ หยุดยั้ง ป้องกันการทำลายทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า อีกทั้งยังใช้เป็นฐานข้อมูลในการวางแผน กำหนดนโยบาย วางแผนบริหารจัดการพื้นที่อนุรักษ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น




หน้าที่หลักของศูนย์ฯ แห่งนี้คือ พัฒนาระบบลาดตระเวนเชิงคุณภาพในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ ประสานงาน ประเมินผลการดำเนินงานของเจ้าหน้าที่ ให้เป็นไปตามมาตรฐาน ส่งเสริม สนับสนุนกิจกรรมในการสร้างเสริมประสิทธิภาพการลาดตระเวน รวบรวม วิเคราะห์ และรายงานผลการดำเนินงาน นอกจากนี้ยังทำหน้าที่กำกับดูแลศูนย์ควบคุมมาตรฐานการลาดตระเวนเชิงคุณภาพในระดับสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์และสาขา รวม 21 แห่ง ปัจจุบันมีพื้นที่ป่าอนุรักษ์ที่ใช้ระบบ SMART Patrol ดังนี้
ปี พ.ศ. 2561 จำนวน 120 แห่ง
ปีพ.ศ. 2562 จำนวน 204 แห่ง
ปี พ.ศ. 2563 จำนวน 213 แห่ง
ผลงานจากการใช้ระบบ SMART Patrol คือพื้นที่มรดกโลกทุ่งใหญ่ – ห้วยขาแข้ง ที่ใช้ระบบมากว่า 10 ปีแล้ว พบว่าปัจจัยการคุกคามสัตว์ การตัดป่าไม้ การหาของป่า ลดลงอย่างเห็นได้ชัด และในพื้นที่มรดกโลกแห่งนี้มีจำนวนเสือโคร่งเพิ่มขึ้นจากเดิม ปี พ.ศ.2551 พบจำนวน 46 ตัว และในปี พ.ศ.2563 ที่ผ่านมาพบเป็น 79 ตัว SMART Patrol เป็นระบบที่มีประสิทธิภาพ ทำให้การทำงานด้านลาดตระเวนมีแบบแผนมากยิ่งขึ้น รวมถึงการทำงานของเจ้าหน้าที่ที่ทำงานกันอย่างหนักและเข้มข้น ทำให้ผลลัพธ์ออกมาในเชิงประจักษ์เช่นนี้